دمنوش ها
دمنوش ها خواص بسیار زیادی دارند ولی در دوران بارداری در رابطه با دمنوش ها باید با احتیاط بیشتری رفتار کرد. چون در مورد مصرف دمنوش ها تحقیقات کاملی انجام نشده است و هنوز بی خطر بودن و ممنوع بودن آن ها کاملا تایید نشده است. با این حال بسیاری از دمنوش ها هستند که می توان گفت مصرف آن ها در حد کم و متعادل برای خانم باردار تا حدودی بی خطر است. در اینجا لازم است توضیح دهیم که چرا خانم های باردار تمایل به مصرف دمنوش ها دارند. دلایل بسیاری وجود دارد که خانم های باردار دمنوش مصرف می کنند که در ادامه بعضی از آن ها را بررسی می کنیم:
- تامین آب و هیدراته کردن بدن (همه دمنوش ها به ویژه دمنوش گل قاصدک)
- رفع اضطراب و آرام بخش (دمنوش های بادرنجبویه، گل گاوزبان، به لیمو)
- رفع مشکلات شایع بارداری از جمله حالت تهوع (دمنوش زنجبیل و عناب و چای قرمز و نعناع)
- رفع یبوست شدید و بواسیر (دمنوش تمشک و یونجه)
- ریفلاکس معده به مری (چای قرمز یا ریبوس)
- بی خوابی
باید دقت کرد بیشتر دمنوش ها در بارداری ممنوع هستند. دلیل ممنوعیت آن ها خطرات احتمالی است که برای مادر یا جنین دارند. ولی باز هم بنا به شرایط هر فرد می توان با مشورت درمانگر به مقدار محدود و در حد اعتدال از دمنوش ها استفاده کرد. بسیاری از دمنوش ها به علت طبع گرم یا خاصیت قاعده آور یا منقبض کننده عضلات صاف رحم بهتر است در بارداری مصرف نشوند. اما در صورت تمایل به مصرف آن ها، می توان با مشورت درمانگر در ماه آخر و در روزهای پایانی بارداری مصرف شوند تا به روند زایمان کمک کنند.
همان طور که گفتیم بسیاری از دمنوش هادر کل بارداری به علت خطرات احتمالی که برای مادر و جنین دارند، ممنوع هستند. در ادامه به بررسی برخی از این دمنوش ها می پردازیم:
دمنوش مرزنجوش
باعث ناهنجاری در نوزاد می شود بنابراین در بارداری توصیه نمی شود.
دمنوش شیرین بیان
علاوه بر خطر سقط، ممکن است به علت وجود استروژن باعث نقص جنینی هم بشود.
دمنوش آویشن
این دمنوش باعث تغییر اندازه جفت و بروز خطراتی برای جنین می شود. همچنین احتمال سقط جنین را بالا می برد.
دمنوش گل گاو زبان
به علت وجود آلکالوئیدها باعث سقط و آسیب به جنین می شود. همچنان در مادرانی که مشکل کبدی دارند، منع مصرف داشته و خطرناک است.
دمنوش چای سبز
به علت وجود مقادیر بالای کافئین روی مغز جنین اثر می گذارد و جذب آهن را پایین میاورد.
دمنوش شنبلیله
باعث تحریک عضلات صاف رحم شده و احتمال سقط را بالا می برد. همچنین خطر بروز ناهنجاری در دستگاه عصبی مرکزی جنین را دارد.
دمنوش سنبل الطیب
یکی از دمنوش هایی که در بارداری ممنوع بوده و به شدت توصیه شده که در بارداری مصرف نشود، دمنوش سنبل الطیب است. به ویژه اگر داروهای افسردگی مصرف می کنید، این دمنوش اثر دارو را پایین می آورد بنابراین نباید به هیچ وجه با داروهای اعصاب مصرف شود.
دمنوش گیاه شاه پسند
مصرف زیاد آن موجب تحریک رحم و سقط و زایمان زودرس می شود.
دمنوش بابونه
مصرف دمنوش بابونه به علت کافئین بالا و این که باعث رقیق شدن خون شده و روی گردش خون جنین هم اثر دارد منع مصرف دارد. هم چنین مصرف این دمنوش در دوزهای بالا انقباض آور است و باعث سقط می شود. از این رو در بارداری توصیه نمی شود.
دمنوش زیره
باعث افزایش خطر سقط و زایمان زودرس می شود و ممکن است در ماه آخر بارداری باعث ابتلای جنین به زردی شود.
دمنوش گیاه بولاغ اوتی
این گیاه را بیشتر افراد دیابتی دم کرده و میل می کنند. دلیل آن این است که جوشانده بولاغ اوتی یا آب تره برای پایین آوردن قند خون کاربرد دارد. البته این گیاه را به صورت خام و یا در آش هم مصرف می کنند. از آن جا که قاعده آور است نباید در بارداری مصرف شود.
دمنوش زرشک
مصرف زیاد زرشک خطر سقط دارد. بنابراین در بارداری توصیه نمی شود. اما برخی مصرف آن را در ماه آخر بارداری بی خطر می دانسته و برای کمک به فرایند زایمان مفید می دانند.
عرقیجات
می دانیم در دوران بارداری استفاده از داروهای شیمیایی با عوارض همراه هستند. از این رو بسیاری از خانم های باردار برای حل مشکلاتشان به سمت داروهای گیاهی و عرقیجات روی می آورند. لیکن گاهی از این غافل می شویم که هر چیز طبیعی هم بی خطر نیست. یکی از این مواردی که گاهی غافل از آن هستیم مصرف عرقیجات می باشد. گاهی جهت آرام بخشی گاهی جهت رفع مشکلات گوارشی، دهانی و تنفسی و حتی گاهی بر طرف شدن مشکلات زنان و قاعدگی و باروری از عرقیجات استفاده می شود. ولی دوران بارداری متفاوت از همیشه می باشد زیرا باید مراقب سلامت فرد دیگری هم بود. از طرفی شرایط بدن و فیزیولوژی بدن خودمان هم تغییراتی می کند که نمی توان دیگر مثل قبل با خیال راحت عرقیجات مصرف کرد. در ادامه به برخی عرقیجاتی که مصرف آن ها در بارداری ممنوع است اشاره می کنیم:
عرق نعناع
در دوران بارداری به خاطر مشکلات گوارشی بیشتر سراغ عرق نعناع می رویم ولی غافل از این که عرق نعناع باعث سوزش سر دل و مشکلات گوارشی می شود! همچنین به خاطر جلوگیری از خطر سقط نباید زیاده از حد آن را مصرف کرد. به جای عرق نعناع می توان در این دوران با مشورت درمانگر و صلاحدید ایشان از عرق زنیان برای مشکلات گوارشی استفاده کرد.
عرق زیره
از این عرق گاهی به خاطر اثر آرامبخش و تسکین مشکلات گوارشی استفاده می کنند ولی به خاطر احتمال ایجاد زردی نوزاد باید جانب احتیاط را در نظر گرفت.
عرق سنبل الطیب
دیده شده است که مصرف زیاد آن برای کلیه مضر است. توصیه می شود در بارداری عرق سنبل الطیب مصرف نشود.
عرق رازیانه
رازیانه قاعده آور است و ممکن است باعث سقط و تولد پیش از موعد نوزاد بشود. همچنین به خاطر نقش هورمونی که دارد اثرات سو در جنین مونث و مذکر دارد. از این رو توصیه نمی شود در بارداری عرق رازیانه مصرف شود.
عرق شیرین بیان
مصرف این عرق برای افراد مبتلا به فشار خون ممنوع است.
عرق شنبلیله
باعث افت قند می شود بنابراین در خانم هایی که قند خونشان پایین است منع مصرف دارد.
عرق آویشن
جز موارد قاعده آور است در نتیجه باعث زایمان زودرس و سقط می شود. همچنین در خانم هایی که مشکلات تیروئید دارند منع مصرف دارد زیرا سطح هورمون های تیروئید را پایین میاورد.
عرق کاسنی
دیده ایم که خانم های باردار عرق کاسنی را در ماه آخر و روزهای پایانی بارداری برای جلوگیری از زردی نوزاد و همچنین تصفیه کبد مصرف می کنند. عرق کاسنی طبع سردی دارد و مصرف کم آن در روزهای آخر بی خطر است ولی باید مراقب بود زیرا مصرف زیاد عرق کاسنی خطر انقباض رحم و خونریزی را به همراه دارد. در مورد زردی نوزاد هم باید بدانیم که عرق کاسنی تاثیری بر جلوگیری از زردی نوزاد ندارد.
عرق شاتره
باید در مصرف آن خیلی محتاط بود زیرا حاوی آلکالوئید می باشد و مصرف زیاد آن به دستگاه تنفسی آسیب وارد می کند و به این دلیل است که معمولا با کاسنی مصرف می شود تا خطرات آن کم شود.
عرق اکالیپتوس
اکالیپتوس اثرات داروهای دیابت را از بین می برد. از این رو خانم های دیابتی نباید عرق اکالیپتوس مصرف کنند.
عرق بومادران
خانم هایی که داروهای ضدانعقاد مثل وارفارین مصرف می کنند و یا لیتیم و آنتی اسیدهای گوارشی مصرف می کنند، نباید بومادران استفاده کنند. عرق بومادران قاعده آور است و با تحریک رحم باعث سقط می شود. همچنین مصرف بومادران در برخی افراد باعث واکنش های حساسیتی می شود. بنابراین عرق و دمنوش بومادران در بارداری ممنوع می باشد.
عرق بابونه
مصرف بابونه چه به شکل دمنوش چه به شکل عرق، به علت وجود ماده ای به نام کاهونی انقباض اور است و مصرف زیاد آن باعث سقط یا زایمان زودرس می شود.
عرقیجات کم خطر
بعضی عرقیجات در گروه بی خطر یا خیلی کم خطر قرار دارند و می توان آن ها را در بازه ای از دوران بارداری با اطمینان بیشتری مصرف کرد. مواردی مثل:
- عرق بهار نارنج
- بادرنجبویه
- خارخاسک
- اسطوخودوس
- بیدمشک
در نهایت در صورت نیاز به مصرف هر گونه عرقیجات حتما با درمانگر خود مشورت کنید. برخی از عرقیجات را در یک بازه زمانی در بارداری نمی توان مصرف کرد مثلا در سه ماهه اول به علت این که در آن دوران ممکن است مصرف آن ها باعث سقط جنین شده و یا در نحوه تکامل جنین مشکلاتی ایجاد کنند، توصیه می شود مصرف نشوند. اما پس بعد از سه ماه اول می توان آن ها را مصرف کرد. برخی دیگر از عرقیجات هستند که اگر مصرف شوند، ممکن است باعث زایمان زودرس و تحریک عضلات صاف دیواره رحم شوند. از این رو بهتر است این موارد را در نزدیک زایمان و جهت تسهیل زایمان مصرف کنیم. به عنوان مثال دمنوش تمشک یا عرق کاسنی به خاطر این که باعث زایمان زودرس یا سقط جنین (به علت انقباض رحم) می شوند، در بارداری منع مصرف دارند. اما در اواخر بارداری مصرف آن ها به مکانیسم زایمان کمک می کند. در ادامه به بررسی مثال هایی از این دست می پردازیم:
گزنه
مصرف در اواخر بارداری مشکلی ندارد.
رزماری
در سه ماهه آخر بارداری جهت تسهیل زایمان استفاده می شود.
گل مغربی و مریم گلی
در ماه های اول خطر سقط و خونریزی دارد ولی در اواخر بارداری از مریم گلی به صورت رایحه درمانی و از لوسیون و روغن آن به منظور ماساژ در روند زایمان استفاده می شود و در جهت القای زایمان موثر می باشد.
گل گاو زبان
در مادرانی که مشکل کبدی ندارند، در ماه آخر جهت تحریک زایمان استفاده می شود. اما در طول بارداری مصرف آن ممنوع می باشد.
زعفران
در ماه آخر جهت تسهیل زایمان استفاده می شود.
پونه
دمنوش و عرق پونه در دوران بارداری مضر است ولی به علت ایجاد انقباضات رحمی برای اواخر بارداری بی ضرر است.
گیاه پنج انگشت
مصرف این گیاه به صورت دمنوش یا عرق یا سایر روش ها در سه ماه اول بارداری مجاز است زیرا برخی درمانگران معتقد هستند که گیاه پنج انگشت در تولید پروژسترون اثر می گذارد و مانع سقط می شود ولی در ماه های بعدی باعث تحریک غدد شیر می شود و نباید آن را مصرف کرد.
