بدن مادران در دوران بارداری و پس از زایمان دچار مشکلات و تغییرات زیادی می‌شود. ممکن است مادران در این دوران، درد و ضعف عضلات را در قسمت‌های شکم، ران‌ها و عضلات مربوط به لگن تجربه کنند. یکی از روش‌های موثر برای درمان ضعف و مشکلات کف لگن بعد از زایمان فیزیوتراپی کف لگن است. فیزیوتراپی کف لگن می‌تواند در بهبود عوارض ناشی از بارداری و زایمان بسیار موثر واقع شود. در این مقاله قصد داریم درباره این شیوه درمانی و تمرین‌های مکمل آن به صورت مفصل صحبت کنیم.
فیزیوتراپی کف لگن چیست؟
در هر دوره ای از زندگی ممکن است به دلایل مختلف مشکلاتی در ناحیه کف لگن پیش بیاید مشکلاتی مانند
- بی اختیاری ادرار و مدفوع
- واژینیسموس
- مشکلات شایع دوران بارداری و بعد از زایمان (درد لگن و کمر)
گاهی اوقات این مشکلات روند عادی زندگی فرد را مختل می‌کنند. متخصصان فیزیوتراپی از با استفاده از روش ها و نکنیک های درمانی به درمان و بهبود وضعیت اختلالات موجود در کف لگن می پردازند.
تمرین‌های رایج در فیزیوتراپی کف لگن
فیزیوتراپیست‌ها از تکنیک‌های درمانی زیر برای درمان مشکلات کف لگن استفاده می‌کنند:
- تمرین‌های بازیابی عضلات کف لگن: با انجام این تمرین‌ها عضلات کف لگن بازیابی و تقویت می‌شوند.
- تمرین‌های کگل: تمرین‌های کگل عضلات کف لگن را تقویت می‌کنند.
- تمرین‌های دستی: این تمرین‌ها به تحریک مثانه، کشش و التیام درد‌های کف لگن کمک می‌کنند.
- احیای عملکرد مثانه و روده: در این روش فیزیوتراپیست وضعیت مثانه و روده را بررسی می‌کند و موارد زیر را برای بهبود عملکرد مثانه و روده ارائه می‌دهد:
الف - روش‌هایی برای کنترل مثانه و روده
ب - مشاوره‌های تغذیه ای برای مصرف غذا و مایعات مناسب جهت بهبود مشکلات کف لگن
ج - توصیه‌های لازم برای استفاده از یادداشت‌های روزانه درباره مثانه و روده.
- الکتروتراپی: متخصص فیزیوتراپی در این روش به تحریک عضلات با جریان الکتریسیته می‌پردازد. این روش برای تقویت عضلات کف لگن و بهبود عملکرد آن‌ها کاربرد دارد.
- تمرین‌های خانگی: تراپیست تمرین‌های ورزشی مفید برای خود درمانی بیماران در منزل به آن‌ها ارائه می‌دهد.
- آموزش به بیمار: تراپیست نسبت به شرایط هر بیمار توصیه‌ها، رژیم‌های غذایی و تمرین‌های ورزشی خاصی را برای تغییر سبک زندگی به وی ارائه می‌دهد.
- روش‌های طب سنتی چینی (مانند طب سوزنی): یکی از روش‌های موثر در درمان بیماری‌های کف لگن طب سوزنی است.
- تمرین‌های ریلکسیشن: برخی از بیماران می‌توانند با تمرین‌های تنفسی و ریلکسیشن به بهبود وضعیت عملکرد لگن کمک کنند.
- روش متسع کننده واژن (گشاد کننده واژن): در درمان واژینیسموس (انقباضات غیر ارادی دهانه واژن) کاربرد دارد.
- تکنیک های درمان کمر درد: در شرایطی که منشا بیماری‌های کف لگن، کمر درد باشد درمان کمر درد از طریق فیزیوتراپی مناسب‌ترین روش درمانی است.
فیزیوتراپی کف لگن برای درمان چه مشکلاتی توصیه می‌شود؟
به صورت کلی فیزیوتراپی کف لگن برای درمان همه مشکلات ادرار و لگن موثر است. ممکن است منشا این مشکلات برخی از بیماری‌ها، عادات غذایی و زندگی ناسالم و یا بارداری و زایمان باشد. برخی از این مشکلات عبارتند از:
- بی اختیاری ادرار و مدفوع
- بی اختیاری گاز
- تکرر ادرار
- یبوست مزمن
- احتباس ادراری
- واژینیسموس و رابطه جنسی دردناک
- افتادگی مثانه و رحم
- قاعدگی‌های دردناک
- درد‌های لگنی مزمن
- درمان مشکلات کف لگن بعد از بارداری و زایمان
عوارض بارداری و زایمان بر بدن مادران
عضلات و ماهیچه‌های بدن مادران در دوران بارداری و زایمان دچار کشیدگی می‌شوند. این انقباض و کشیدگی‌های مکرر باعث بروز مشکلات زیر برای مادران می شود:
- ضعف عضلات شکم و لگن
- از بین رفتن تناسب اندام مادران
- نشت ادرار و مدفوع
- افزایش فاصله بین عضله راست شکمی که به آن دیاستاز شکمی می‌گویند.
- نرمی رباط‌ها
- افزایش حجم شکم
- بروز مشکلاتی در لگن مادران از قبیل چرخش لگن به سمت جلو
موارد مذکور باید به صورت اساسی درمان شوند و معمولا به صورت خود به خود قابل درمان نیستند. لازم به ذکر است برخی از این مشکلات در دوران رشد جنین و شیردهی شدید‌تر هم می‌شوند
با انجام این کار دوران بارداری و نقاهت پس از زایمان راحت تری را تجربه کنید!
دوران بارداری و پس از زایمان برای مادران دوران خاطره انگیز و شیرینی است اما همان طور که قبل تر اشاره کردیم مادران در این دوران مشکلات جسمی زیادی را تجربه می‌کنند. همچنین اختلالات هورمونی دوران بارداری و زایمان باعث ناراحتی‌های روحی و افسردگی مادران می‌شوند. برخی از تمرین‌ها در کنار انجام فیزیوتراپی تا حد زیادی به بهبود وضعیت مادران کمک می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها ورزش مناسب را جهت آمادگی بیشتر برای بارداری و کاهش مشکلات جسمی دوران بارداری و شیر دهی توصیه می‌کنند.
بهترین فعالیت برای مادران در این دو دوره حساس ورزش و به ویژه پیاده روی به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه در روز است. ورزش باعث کنترل وزن، پیشگیری از دیابت و فشار خون بارداری و سلامت اعضای بدن می‌شود. به جز پیاده روی انجام تمرینات ورزشی سبک در کنار تغذیه مناسب باعث تقویت بدن مادر می شود. دقت داشته باشید از انجام ورزش و فعالیت‌های سنگین و دویدن پرهیز کنید.
متخصص فیزیوتراپی با توجه به بدن و شرایط هر مادر تمرین‌هایی خاص را به وی ارائه می‌دهد چون ممکن است برخی از تمرین‌ها برای بعضی مادران مضر و برای بعضی دیگر مفید باشند. تشخیص مفید بودن این ورزش‌ها به عهده فیزیوتراپیست است. بنابراین مادران نباید بدون مشورت با پزشک یا ماما یا فیزیوتراپ تمرین‌های مخصوص دیگران را انجام دهند. چون انجام خودسرانه بعضی از این ممکن است به بدن آن ها آسیب برساند و در نهایت مجبور به پرداخت هزینه‌های اضافی برای درمان شوند. مادران در اکثر مواقع می‌توانند بدون حضور در کلینیک فیزیوتراپی و یا پرداخت هزینه‌های اضافی تمرینات مخصوص خود را دریافت کنند.
فواید مهم فیزیوتراپی پس از زایمان
فیزیوتراپی کف لگن بعد از زایمان برای حفظ آمادگی عضلات لگن پس از زایمان، پیشگیری از افتادگی رحم و مثانه و همچنین انقباضات غیر ارادی کف لگن است بسیار موثر است. این اختلالات ممکن است بعد از هر دو روش زایمان طبیعی و یا سزارین مادران را درگیر کنند. امروزه تکنیک‌های تخصصی مختلفی را در فیزیوتراپی کف لگن از جمله الکتروتراپی و بیوفیدبک در کنار تمرین درمانی (مثل تمرینات کگل) انجام می‌دهند.
برای دریافت مشاوره آنلاین و رایگان و دریافت برنامه تمرین درمانی مخصوص کف لگن، با شماره ۰۹۳۳۶۹۳۳۹۹۴ تماس حاصل فرمائید.
با آرزوی سلامتی برای شما و فرزندان دلبندتان
